การเพิ่มอุณหภูมิในฤดูหนาวโดยใช้ไอน้ำ

[อภิชาต ฉัตรธิรักษ์]

กราบเรียน อาจารย์ที่เคารพ ในฤดูหนาวนี้เป็นฤดูหนาวครั้งแรกที่ผมจะทำการเพาะเห็ดฟาง แต่มีความกังวลเรื่องอุณหภูมิที่จะลดต่ำในช่วงกลางคืน ผมทำการดัดแปลง ถังเหล็กขนาด 100 ลิตร(ถังกาวแบบมีฝา)วางแนวตั้งแล้วเชื่อมต่อท่อขนาด 2 นิ้ว ต่อสายยางเข้าโรงเรือน โดย ใส่น้ำครึ่งถังตั้งบนเตาถ่าน ต้มไอน้ำ แล้วควบคุมอุณภูมิ ที่ทำขนาดเล็กเพื่อ ประหยัดเชื้อเพลิงครับ เพราะหากใช้เตาที่ใช้อบไอน้ำ ที่ใช้ในการอบฆ่าเชื้อกลัวสู้ต้นทุนเชื้อเพลิงไม่ไหวครับ ไม่ทราบว่า จะใช้ได้หรือไม่ครับ ที่ทำแล้วยังไม่ได้ทดลองใช้เนื่องจากน้ำท่วมบ้านครับ พอไปคุยกับคนอื่นที่มีประสบการณ์เขาบอกว่าห้ามพ่นไอน้ำเข้าโรงเรือนหลังโรยเชื้อเป็นอันขาด จึงรบกวนสอบถามอาจารย์ว่าควรทำอย่างไรดีครับ แล้วมีวิธีอื่นอีกไหมครับในการเพิ่มอุณหภูมิ
อภิชาต

[Pai_Anonworld]

จริงๆแล้ว หากคุณอยู่แถวภาคกลาง ฤดูหนาวกลับไม่ใช่ปัญหาใหญ่เรื่องของอุณหภูมิภายในห้องของเห็ดฟาง ผู้ที่ทำการเพาะเห็ดฟางประสพผลสำเร็จนั้น จะไม่มองปัจจัยที่เห็ดฟางต้องการเพียงตัวใดตัวหนึ่ง จะต้องมององค์รวมหลายๆอย่างประกอบกันไปด้วย นั่นหมายความว่า อย่าไปมองที่อุณหภูมิเพียงอย่างเดียวย ที่สำคัญจะต้องมองเรื่องของอากาศและความชื้นไปด้วย การที่จะเอาไอน้ำยิงใส่เข้าไปในช่วงที่เห้ดกำลังจะออกดอก หรือออกดอกแล้วกำลังเจริญเติบโตนั้น เรื่องความชื้นตัดไปได้เลยว่า การที่จะพ่นไอน้ำเข้าไป ความชื้นก็เพียงพออยู่แล้ว ทีนี้ก็ต้องมาพิจารณาเรื่องของอากาศ ซึ่ง ดอกเห็ดฟาง มีความไวต่อการตอบสนองต่ออากาศบริสุทธิ์มาก และตามหลักกลศาสตร์ การที่จะเอาน้ำร้อนหรือไอน้ำพ่นเข้าไป ความร้อนที่ถูกพ่นเข้าไปจะไปออกันอยู่ด้านบน ดังนั้น ด้านบนอาจจะร้อนหรือมีอุณหภูมิเพียงพอ ด้านล่างอาจจะไม่พอ ก็ต้องดูให้ครบ ทั้งนี้ มิได้หมายความว่าจะทำไม่ได้ ทำได้หากต้องทำด้วยความระมัดระวัง ดูจากที่ไต้หวัน ฮ่องกง และจีนสิ เขายังเพาะเห็ดฟางในฤดูหนาวเลย ทำได้ดีเสียด้วย โดยเขาไม่เพียงแต่พ่นไอน้ำเข้าไป เขาก็เป่าเอาอากาศเข้าไปด้วย นั่นหมายความว่า ขณะที่เราพ่นไอน้ำเข้าไป เขาก็เอาลมร้อนเข้าไปเสริมด้วย เพื่อไม่ให้มีไอน้ำมากเกินไปจนทำให้ขาดอากาศ เขาจะเพิ่มไอร้อนและปรับระดับความชื้นให้ได้ที่ 85-90% ด้วย งานวิจัยของ ดร.อานนท์ เมื่อปี พ.ศ. 2519 ถึงวิธีการเพิ่มขนาดของดอกเห็ดฟาง และการทำให้เห็ดฟางมีสีขาว ด้วยการต้มน้ำร้อนแล้วเอาไปวางไว้ในโรงเรือนเวลาเช้าตรู่ คือ ประมาณตีสอง ตีสาม ซึ่งเป็นช่วงที่เห็ดฟางเจริญเติบโตเร็วที่สุด พบว่า หากต้มน้ำร้อนราดพื้น ให้อุณหภูมิภายในโรงเรือนสูงขึ้นประมาณ 2-3 องศาเซลเซียส ในเวลาดังกล่าว จะทำให้ดอกเห็ดส่วนที่เป็นปลอกหุ้มเบ่งตัว ทำให้ปลอกหุ้มดอกเห็ดหนาขึ้น ขณะที่ตัวดอกเห็ดยังงัวเงียอยู่ หรือไม่ขยายตัวมากนัก ลักษณะเช่นนี้ เราจะได้ดอกเห็ดที่มีขนาดใหญ่ เปลือกหุ้มจะหนา น้ำหนักดี ที่สำคัญที่สุด ดอกเห้ดจะบานช้าและเก็บได้นาน และที่เหลือเชื่อที่สุดก็คือ ดอกเห็ดจะมีสีขาว เป็นที่ต้องการของตลาดมาก อย่างไรก็ตาม เรื่องของโรงเรือนก็เป็นเรื่องสำคัญ หากเป็นโรงเรือนที่สร้างด้วยอิฐมวลเบา อุณหภูมิจะสม่ำเสมอ ไม่เปลี่ยนแปลงมากนัก ประหยัดเชื้อเพลิงดี แต่หากเป็นโรงเรือนที่ทำด้วยจากหรือหญ้าคาที่กรุข้างในด้วยผ้าพลาสติกนั้น อุณหภูมิจะเปลี่ยนแปลงไปตามฤดูกาลหรืออุณหภูมิภายนอก หากโรงเรือนของคุณเป็นจากหรือหญ้าคา อยากแนะนำว่า ตอนเวลาประมาณ บ่ายสาม บ่ายสี่ ขณะที่แดดส่องจัดๆ ให้เอาผ้าพลาสติกใส่ห่อหุ้มโรงเรือนด้านนอก ให้แสงแดดส่องผ่านผ้าพลาสติก ไปถูกจากหรือหญ้าคา รังสีของแสง ส่วนที่เป็นคลื่นสั้น เมื่อผ่านผ้าพลาสติกใส มันจะเปลี่ยนเป็นคลื่นยาว ทำให้ผนังของโรงเรือนอบอุ่น ห่อเอาไว้ทั้งคืน วิธีนี้จะดีกว่าเอาไอน้ำพ่นเข้าใส่ครับ ไม่เชื่อคุณก็ลองดูเอาสิ ลองเอาผ้าห่มไปตากแดดเปรี้ยงๆตอนเย็น แล้วเอาผ้าพลาสติกใสคลุมเอาไว้ แล้วปล่อยไว้สักสามสีทุ่มสิ แล้วก็ลองมุดศีรษะเข้าไปนอนดูสิ(เข้าไปคนเดียว อย่าไปเอาแฟนหรือเมียเข้าไปนอนด้วยก็แล้วกัน) แล้วคุณก็จะรู้หลักกลศาสตร์และเรื่องของรังสีของแสง เรื่องนี้ เขาก็นิยมทำเห็ดแห้งขั้นตอนสุดท้ายด้วยวิธีนี้เช่นกัน หมายความว่า บางที การทำเห็ดแห้ง เราอาจจะเอามาตากแดด หรือเข้าเครื่องอบ บางที บางครั้ง เราสังเกตดู ก็เหมือนกับว่า มันแห้ง มันกรอบ พอเก็บไว้นานๆ เห็ดกลับนิ่มและมีเชื้อราเกิดขึ้น สาเหตก็เพราะ จริงๆแล้วที่เราเห็นว่ามันแห้งนั้น มันยังมีความชื้นที่ตรึงแน่นอยู่กับดอกเห็ดอีก ดังนั้น วิธีแก้ปัญหา เราจึงเอาเห็ด หรืออะไรก็แล้วแต่ ที่เราคิดว่ามันน่าจะแห้งแล้ว เอามาใส่ถุงพลาสติกใส แล้วก็เอาไปตากแดด การมัดปากถุง มันจะทำให้ระดับความชื้นในเห็ดและในถุงไม่ต่างกันมากเท่าไหร่ จึงทำให้น้ำที่ตรึงแน่นกับดอกเห็ดค่อยๆระเหยออกมา ตอนเย็น มันก็จะมาจับกับถุง เราก็เอามาผึ่งให้แห้งอีกที การทำเช่นนี้ นอกจากจะดึงเอาความชื้นที่เหลืออยู่ในดอกเห็ดให้แห้งสนิทแล้ว มันยังทำให้สีของดอกเห็ดสวยยิ่งขึ้น ที่เอามาพูดเสียยืดยาว ก็เพราะอยากจะบอกว่า อย่าไปมองปัจจัยตัวใดตัวหนึ่งเพียงอย่างเดียว และการแก้ปัญหานั้น มันยังมีหลายหนทางที่จะแก้ ใช่ว่า พออุณหภูมิต่ำก็จะต้มน้ำร้อนใส่แต่เพียงอย่างเดียว ดูอย่างน้ำท่วมสิ ตอนนี้ มันต้องเอาหลายปัจจัยมาช่วยกันแก้ จะเอาแค่ปล่อยน้ำลงคลองอย่างเดียวไม่ไหวหรอก หรือจะปั๊มน้ำหรือกักน้ำอย่างเดียวไม่ไหวหรอก มันก็ต้องให้คนกรุงเทพช่วยแบ่งเบาภาระให้น้ำผ่านไปบ้าง แต่ที่แน่ๆ วันนี้รอฟังบิ๊กเติ้งกำลังจะแถลงข่าว เพราะเป็นคนที่สังคมกล่าวหาว่า เป็นผู้อยู่เบื้องหลังที่จะยึดกระทรวงเกษตรตลอดการ ลากยาวจากรัฐบาลชุดที่แล้วและต่อๆไป เป็นผู้ที่มีอำนาจจริงๆในการสั่งการเปิด ปิดน้ำได้โดยตรงไม่ต้องผ่านครม.(ดูไทยรัฐวิเคราะห์ข่าววันนี้ดูสิ เขาก็พูดเช่นนี้) ดูสิว่า ท่านจะแถลงข่าวแก้ตัวอย่างไร แล้วคำแก้ตัวนี้แหละ ที่จะเอามาอธิบายการ พ่นไอน้ำเข้าในโรงเพาะเห็ด ที่จะมีผลกระทบต่อดอกเห็ดฟางฉันนั้น รอเอาน๊ะ รอประมาณ บ่ายโมง ของวันที่ 5 ตุลาคม ก็แล้วกัน ทุกคนจะได้รู้เสียที ว่า ไม่มีไอโม่งจริงๆ มีแต่ตัวจริงๆแท้ โผล่ออกมาแล้ว แต่ไอ้ห้อย ที่ส่งสมุนประกบซ้ายขวา ก็ยังลอยนวลอยู่ดั่งเดิม

[นายหมูคนเมืองแพ]

แล้วมีวิธีอื่นอีกไหมครับในการเพิ่มอุณหภูมิ..?
กราบเรียนอาจารย์..สวัสดีพี่อภิชาต..ครับ

จากที่ผมทดลองใช้ไอน้ำ เพื่อเพิ่มอุณหภูมิในโรงเพาะเห็ด(เห็ดขอนขาว)..ได้ผลดีในระยะแรกครับกล่าวคือ

ช่วงแรกผลผลิตจะดี...เมื่อพ่นไอน้ำผ่านไป 3- 4อาทิตย์ผลที่ตามมาคือ มีลักษณะคล้ายๆเมือกเหนียวเกาะตามก้อนเห็ดกลายเป็นชื้อรา..(เป็นอันตรายต่อเห็ด)..ทำให้ผลผลิตลดน้อยลง..จากการทดลองจากเห็ด 2 รุ่น เมื่ออบไอน้ำ เป็นเหมือนกัน.คือไม่ดี..

ผมก็เลยแก้ปัญหาเรื่องการเพิ่มอุณหภูมิในโรงเห็ดดังนี้

1.แก้ไขที่โครงสร้างโรงเห็ด..ดำเนินการแล้ว..ติดตามได้จากระทู้ "มือใหม่หัดทำโรงเพาะเห็ด" หรือ "โรงเพาะเห็ดระบบปิด"

2.กรณีกลางคืน..หรือ..ช่วงอากาศเย็น..ผมจะใช้ Heater (อยู่ในระหว่างดำเนินการ)..ลักษณะเป็นลมร้อน.อากาศแห้ง

ขอแสดงความนับถือ

นายหมูคนเมืองแพ